AKS nedir sorusuna kısaca çubuk veya mil şeklinde olan bir araç parçasıdır diye cevap verebiliriz. Bu mekanizma tekerlekle beraber sabit duran ve belli parçaların merkezindeki deliklerin içerisine yerleştirilmiştir.
AKS nasıl çalışır?
Aracımızın hareket eden bölümleri genellikle bu mekanizma aracılığıyla hareket kazanır. Aracımızın ön tarafından gelen komutla beraber devreye giren vites kutusu ortaya çıkan torku şafta ulaştırır. Meydana gelen hareket enerjisi diferansiyel çarkları ile bağlantılı olan akslara iletilir. Mile benzeyen hareket üretmekte kullanılan bu mekanizma sağa ve solda olmak üzere iki tekerlekte de mevcuttur.
Bu iki tekerleğe bağlanıp görevini yerine getirmek için beraber çalıştığı parçalar vardır. Aksa yardım eden parçaların bazıları hareketli bazıları ise hareketsizdir. Hareketli veya hareketsiz olmasının nedeni ise tekerlekle senkronize bir şekilde işlevini yerine getirmesinden kaynaklıdır.
Aksın bazı parçaları aşağı ve yukarı hareket kabiliyeti taşırken içe ve dışa doğru da hareket edebilirler. Aksın iç tarafındaki yerlere frezeler konumlandırılır. Hareket üretmek için bu frezelerden yola çıkılmıştır.
Aksların terkerlek bağlantılarının sağlam olup tekerleklerden ayrılmamasının sebebini ele alacak olursak. Aksların tekerleklere bağlı olmasının bir işlevi vardır. Bu iki mekanizmayı birbirine bağlayan parçaya “flanş” adı verilmektedir. Kama ile birlikte tekerlek ve göbekli kampana aks konisine sabitlenir. Daha sonra ise tespit somunu ile bağlantı kurularak akslar tekerleklere güçlü bir şekilde bağlanır.
AKS çeşitleri nelerdir?
- Yarım Serbest AKS: Yarım serbest AKS her araçta bulunmamakla beraber şu araçlarda mevcuttur; Kamyonet ve 4×4 araçların arka bölümlerinde yer almaktadırlar. Yarım serbest AKS aracınızda bulunuyorsa ön taraftaki rulman yataklarının bulunduğu bölümde aracın yükü çekilir.
- Tam Serbest Yüzücü AKS: Bu AKS çeşidi diğer aks çeşitlerinden farklıdır. Çünkü bu aks türünün aracın yük taşıma göreviyle bir alakası yoktur. Tek yaptığı görev diferansiyelden tarafından üretilen dönme hareketini tekerlere ulaştırmakla görevlidir.
- Üç Çeyrek Serbest AKS: Uç tarafı konu şeklinde olan bu aks türü aracın yükünü üç çeyrek olarak aks koruması tarafından taşımaktadır. Aks mili ise tekerleklere vidalıdır.
AKS arızası neden oluşur? Çözüm yolu nedir?
Yukarıda da bahsettiğimiz üzere aks, otomobilin en önemli taşıyıcı parçalarından biridir. Bu nedenle aks ve aksa bağlı parçalarda meydana gelebilecek en ufak arızalar bile hem kendi can güvenliğiniz hem de otomobilin sağlığı için dikkatlice incelenmelidir. Kesinlikle profesyonel bir yardım almak gerekir. Maliyetten kaçmak için yan sanayi parça kullanımı bu gibi durumlarda çok tehlikelidir. Akslarda meydana gelebilecek arıza çeşitlerinin en yaygın 3 tanesini aşağıda listeledik.
Aşırı yükten dolayı kırılma
Her otomobilin belirli bir taşıma kapasitesi vardır. Belirttiğimiz gibi taşıma da akslar sayesinde gerçekleşir. Otomobillere, ruhsatta belirtilenden fazla yükleme yapılınca doğal olarak taşıyıcı sistemin ana unsuru olan akslar zarar görecektir. Bu gibi durumlarla karşılaşmamak için gereksiz ve aşırı yüklemede kaçınılması gerekiyor.
Rulman sorunları
En sık görülen bir diğer aks sorunu da rulman bozulmasıdır. Genellikle dışarıdan gelen darbeler sonucu bu sorun ile karşılaşırsınız. Ayrıca aşırı ısınma da rulman bozulmasına yol açabilir. Genellikle otomobilinizi kullanırken hızlandığınızda veya viraj alırken uğultulu bir ses duyuyorsanız sorun akstadır. İleride daha fazla mailyetle karşılaşmamak için hemen profesyonel yardım almanız gerekir.
AKS keçesinin kullanılamaz hale gelmesi
Otomobillerde aks keçesinin deforme olması yağ kaçaklarına sebep olur. Aynı zamanda fren ve gaz tepkilerinde de sorunlar meydana gelir.
AKS kopması neden olur?
Aks otomobilin yükünü taşıyan en önemli parçalardan biridir. Yukarıda saymış olduğumuz sebeplerden dolayı aks kopması veya aks kırılması diye tabir edilen durumlar meydana gelebilir. Bunların dışında dışarıdan müdahale edilmesiyle de aks kopması meydana gelebilir. Aks kopması durumunda otomobilinizi vitese geçirebilirsiniz ancak gaz vermenize rağmen bunu tekerleklere iletemezsiniz. Sürüş esnasında aks kopması durumunda gaz ve fren tepkileri tekerleklere ulaşamayacaktır. Bu nedenle otomobilinizin muayenelerini düzenli bir şekilde yaptırmanız ciddi önem taşıyor. Ayrıca herhangi bir ses veya olumsuz durum ile karşılaştığınızda profesyonel yardım almanız hem sizin can güvenliğiniz için hem de otomobilinizin sağlığı için en doğru karar olacaktır.
