Bir aracın hareket etmesine yarayan 2 adet çekiş sistemi mevcuttur. Bunlar 2 ve 4 tekerli çekiş sistemleridir.Bu konuya bizce açıklık getirmek için öncelikle 2 kelimenin anlamına bakalım:
TDK’ya göre ‘’itmek’’ kelimesi ilk anlamıyla ‘’bir şeyi güç uygulayarak ileri götürmek’’ iken ‘’çekmek’’ kelimesi ise ‘’bir şeyi tutup kendine veya başka bir yöne doğru yürütmek’’tir.
ARKADAN İTİŞ-ÇEKİŞ NEDİR?
Gücün arka tekerleklere iletildiği bir ana sistem söz konusudur. Arkadan itişli araçlarda güç arka tekerleklerde iken ön tekerleklerin aracı yönlendirdiği bir düzenek vardır. Otomobil tarihinde ilk araçlar arkadan itişli olarak üretilmiştir. Önden çekiş sistemi daha sonra ortaya çıkmıştır. Ancak günümüzde özellikle düşük maliyet nedeniyle önden çekişli araç sayısı arkadan itişli araçlara göre çok daha fazladır.
Arkadan itişli araçlarda çalışma prensibi şöyledir: Motorun ürettiği güç, çeşitli aktarma organlarıyla arka tekerleklere veren bir sisteme söz konusudur. Motorun ürettiği güç, önce vites kutusuna orandan şafta, ardından difaransiyel aracılığıyla tekerleklere ve yere verilir.
YENİ ARAÇ ALACAKLAR SİSTEMLERİN FARKLILIKLARINA DİKKAT ETMELİ
Four Wheel Drive (4WD-FWD), All Whell Drive (AWD) ve Four Wheel Steering (4WS-FWS) sistemleri birbirinden çok farklı işlevlere sahiptir.
Araçlar arasındaki arazi, binek gibi farklılıklar bu terimlere göre birbirinden ayrılmakta ve ihtiyaca göre şekillenmektedir
1-Four Wheel Drive (4WD-FWD)
4 Tekeri güçlendirme sistemi ,4WD ( Four wheel drive ), AWD (All Wheel Drive) veya 4×4, Klasik sistemlerde otomobiller ya ön aks mili üzerinde bulunan 2 tekerlek (önden çekmeli) veya arka aks mili üzerinde bulunan 2 tekerlek (arkadan itmeli) beraber tahrik olurken bu sistemde yolun koşullarına ve ihtiyaca bağlı olarak ön ve arka aks üzerinde bulunan 4 tekerlekle birlikte aynı anda ve çoğu kez aynı güç oranlarında harekete geçirilirler. Başka bir ifadeyle aracın motor gücü 4 tekere birden iletilmektedir.
4WD (4×4) sistemini her otomobil firması kendine has dizaynlarda üretmektedir. Sisteme nereden bakılırsa bakılsın genel anlamda 3 kategori dikkatleri çekmektedir:
1.Gerektiği zaman kullanılan sistem
2.Daimi kullanılan sistem (tam otomatik)
2a . Akışkan kavramalı
2b . Kilitlenebilir orta diferansiyelli
3. Yol Şartlarına Göre Kendini Ayarlayabilen Sistem
1) Gerektiği Zaman Kullanılan Sistem (Manuel):
4X4 araçların ön ve arkada iki diferansiyel bulunur ve sürücü dört çeker sistemi devreye sokmadığında standart olarak arka diferansiyel hareket halindedir. Ön diferansiyel ise sürücünün takviye vitesi olarak adlandırılan sistemi devreye sokmasıyla harekete geçer. Bu durumda motor gücü yarı yarıya ön ve arka diferansiyele paylaştırılır ve özellikle yokuşlarda-kaygan zeminlerde daha iyi çekiş sağlanır.
2) Daimi Kullanılan Sistem (Tam Otomatik):
Bu sistemde 4 tekerde sürekli olarak faaliyet halindedir ve bu sistemde takviye vitesi bulunmaz.
3) Yol Şartlarına Göre Kendini Ayarlayabilen Sistem (Yarı Otomatik):
Bu sistem Tam Otomatik sisteme göre daha avantajlıdır. Çünkü bu sistemde sürücü 4×4’ü hem kendi isteği doğrultusunda devreye sokabilir hem de aracın yol şartlarına göre kendisini ayarlaması sağlanabilir. Yani araç devir sensörlerinin yardımıyla kaygan zeminlerde, yokuşlarda veya aracın devrinin düştüğü diğer durumlarda otomatik olarak devreye girebilmektedir. Ayrıca sistemin devrede olduğu konusunda gösterge panelinde 4WD işaretiyle sürücüye bilgi verilir.
Dört çeker sistemi kaygan zeminlerde ve yokuşlarda olumlu etkiler oluşturabildiği gibi virajlarda ve ani manevralarda da yol tutuşunu artırabilmektedir.
2-All Wheel Drive (AWD)
AWD (All-Wheel-Drive), iki çekerli bir aracın zorlu bir yolda güzü dört tekere de dağıtıp dört tekerden çeker olmasını saplayan sistem. AWD sistemi genellikle 4X4 ile karıştırılır. Aslında ikisi de benzerlik gösterse de birbirinden farklı sistemlerdir.
AWD sistemi genellikle spor araçlarda kullanılıyor. Porsche, Lamborghini, Subaru AWD sistemini kullanan başarılı markalar arasında. AWD teknolojisinde 40.yılı geçen Subaru sistemin en başarılı markası.
4X4 ve AWD Farkı !
4X4 araçlar daimi dört tekerden çeker yada takviye vitesi ile 2X4 veya 4X4 olarak kullanılır. AWD sisteminde ise araç yolun durumuna göre otomatik olarak 4X4 veya 2X4 olur. 4X4 daha maliyetli, daha fazla yakıt tüketen bir sistemdir ve aracın çekişini değiştirmek için aracı durdurmak veya hız kesmek gerekiyor. AWD sistemi ise daha ekonomik, yakıt tüketimi 4X4’den daha az ve otamatik olarak geçiş yapıyor.
3-Four Wheel Steering (4WS)
Four Wheel Steering yani dört tekerden yönlendirme sistemi olarak adlandırılan bu uygulama ise ilk olarak Mazda, Honda, Mitsubishi gibi japon otomobil üreticileri tarafından seri üretimde kullanılmıştır. Bu sistemin motor gücüyle ya da aktarma ile alakası yoktur. Sadece güvenli sürüş ve kolaylık sağlamak amacıyla geliştirilmiştir fakat günümüzde otomobil güvenlik teknolojilerinin gelişmesiyle arka planda kalmıştır ve neredeyse hiçbir binek araca uygulanmamaktadır. Yalnızca inşaat sektöründe kolaylık sağlamak amacıyla bazı kepçe ve greyderlere uygulanan bir sistemdir.
Çalışma prensibi oldukça basittir. Direksiyonu sağ veya sol yöne doğru çevirdiğinizde ön tekerleklerin yaklaşık 5’te 1’i kadar, arka tekerleklerde hızınıza bağlı olarak sağ veya sola doğru dönmektedir. Böylece aracınızı park ederken kolaylık sağladığı gibi yüksek hızdayken ve sollama yaparken güvenli sürüş sağlamaktadır
Bize göre doğrusu arkadan çekiştir. Kelimedeki ”çekiş” arabanın önden çekilmesi ya da arkadan itilmesi ile alakalı bir şey değil, bir terimdir.