Her geçen gün kullanımı yaygınlaşan elektrikli arabaların motorlarının nasıl çalıştıklarını düşündünüz mü? Gelin birlikte elektrikli araba motorları hakkında fikir sahibi olmak için yazımıza göz atalım.
Elektrikli araba motorlarının çalışma tarzı hakkında fikir sahibi olmak için öncelikle motoru oluşturan parçaları inceleyelim. Elektrikli araba motorlarının temelini oluşturan parçalar şu şekilde;
Stator
Elektrikli motorun statik ve hareket etmeyen parçası olarak tanımlayabiliriz. Stator’un görevi, dönen manyetik alan oluşturmaktır. Stator; stator gövdesi, bobin, destekleyen bilyeli rulmanlar gibi parçalardan oluşur. Stator içerisindeki bobinler elektromanyetik alan oluşturmakla görevli çok sayıda iletken tellerden oluşur.
Rotor
Rotor elektrikli motorun hareketli parçasıdır. Elektriğin kinetik enerjiye dönüştürülüp kullanılmasında oldukça önemlidir. Stator içerisindeki bobinler sayesinde üretilen elektromanyetik alan sayesinde iletken tellere sahip olan Rotor dönme işlemini gerçekleştirir. Rotor döndükçe kendisine bağlı olan parçaları hareket ettirerek kinetik enerjinin elde edilmesini sağlıyor.
Elektrikli motor nasıl çalışır?
Elektrikli araba motorları üretilirken kullanılan parça sayısı aslında içten yanmalı motorlara nazaran daha azdır. Bundan dolayı çalışma prensibi de daha basit.
Öncelikle motorun çalışması için enerjiye ihtiyacı var, bu enerjinin motora iletilmesi ile motorun çalışma yolundaki eylemleri başlıyor. Depolanmış olan doğru akım alternatif akıma dönüştürülerek motor içerisindeki stator isimli parçaya gönderiliyor. Stator içerisindeki iletken tellerden oluşan karşılıklı yerleştirilmiş bobinler arasında gerçekleştirilen turlar ile birlikte bir elektromanyetik alan elde ediliyor. Sabit olan stator içindeki elektromanyetik alan iletken çubuklar vasıtasıyla rotor parçasına ulaşarak parçanın dönmesini sağlıyor. Dönen rotorun bağlı olduğu dişliler ile birlikte aracın hareketi için gereken mekanik enerji elde ediliyor.
Elektrikli Motora sahip araçlar kendisini nasıl şarj ediyor?
Aslında bu konu dizel veya benzinli araçların aküsünü nasıl şarj ettiği sorusuyla benzer cevaba sahip diyebiliriz. İlk çalıştırılma anında aküden alınan elektrik ile çalışan dizel ve benzinli araçlar hareket halindeyken mekanik enerjiyi alternatif akıma dönüştüren alternatör ile akünün tekrar şarj olması sağlanıyor.
Yukarda bahsettiğimiz gibi elektrik ile çalışan araçlarda kinetik enerjinin elektrik enerjisine dönüştürülme kısmı motor içerisinde gerçekleştiriliyor. Motorun alternatör işini yapması ve bataryanın şarj edilmesi için gaz pedalının serbest bırakılması gerekiyor. Gaza basmayı kesen sürücü aynı zamanda stator içerisindeki manyetik alanı durdurmuş oluyor. Bu da rotor isimli parçanın gaza basıldığında döndüğü tarafın tersi yönünde dönmesine neden oluyor. Bu sayede bataryaların bir kısmı sürüş esnasında şarj edilebiliyor. Ayrıca elektrikli araçlarda ayağımızı gazdan çektikten sonra frene basmışçasına yavaşlama durumu da rotor parçasının ters dönmesiyle bağlantılı oluyor. Tüm bunlar gerçekleşirken kaybedilen enerji miktarı bir süre sonra arttığı için aracın şarj istasyonlarında şarj edilmesi gerekiyor. Hibrit motorlu araçlarda ise elektrik motorunun kullanacağı enerji bittiği vakit normal yakıt ile alınan yol esnasında tekrar şarj olduğu için ayrıyeten şarj edilme ihtiyacı duyulmuyor.